بیجک گمرکی چیست و چه کاربردی دارد؟ +نمونه بیجک گمرکی
زمان مورد نیاز برای مطالعه: 12 دقیقه
بیجک گمرکی چیست؟
بیجک گمرکی به انگلیسی (Customs Invoice)، در واقع یک سند رسمی است که توسط گمرک صادر میشود و تأیید میکند که کالا از گمرک ترخیص شده است. این سند نقش کلیدی در فرآیند ترخیص کالا دارد و بهعنوان مدرکی برای اثبات پرداخت حقوق و عوارض گمرکی و رعایت قوانین مربوط به واردات و صادرات کالا استفاده میشود. بیجک به صاحبان کالا یا نمایندگان آنها اجازه میدهد کالاهای خود را از انبار گمرک دریافت و به مقصد نهایی ارسال کنند.
بیجک گمرکی چه کاربردهایی دارد؟
بیجک گمرکی مشابه مجوز سبز گمرکی است و برای تکمیل فرآیند ترخیص کالا ضروری است. با راهاندازی سامانه جامع انبارها، تمامی مراحل خروج کالا و ثبت اطلاعات در سامانه بهطور دقیق انجام میشود. یکی از گامهای مهم این فرآیند، اعلام شماره کوتاژ ارائهشده در سامانه پس از دریافت بارنامه است. در صورت عدم ثبت صحیح این اطلاعات، فرآیند صدور مجوز برای کوتاژهای بعدی با مشکل مواجه خواهد شد. این رویه بهعنوان بخشی از سیاستهای نظارتی و بهمنظور جلوگیری از قاچاق و کنترل دقیقتر ورود کالاهای وارداتی به کشور طراحی شده است.
اطلاعات مندرج در بیجک گمرکی
این اطلاعات به دو دسته کلی تقسیم میشوند:
- دسته اول شامل اطلاعاتی است که به راحتی قابل درک و تفسیر هستند. این اطلاعات شامل تاریخ صدور بیجک، گمرک مبدأ و مقصد، شماره سریال پروانه گمرکی و مشخصات حملکننده کالا میشود. این اطلاعات به صورت واضح بر روی بیجک درج شده و برای هر کسی که با این سند سروکار دارد قابل فهم است.
این اطلاعات شامل موارد زیر است:
-
- تاریخ صدور بیجک گمرکی
- گمرک مبدا
- گمرک مقصد
- شماره و مشخصات حامل کالا
- شماره سریال پروانه
- بارکد
- دسته دوم اطلاعاتی هستند که به صورت کدگذاری شده و معمولاً به شکل بارکد بر روی بیجک درج میشوند. این اطلاعات نیاز به دستگاههای خاص و نرمافزارهای مخصوص برای خواندن و تفسیر دارند. با استفاده از این بارکد، مسئولان گمرکی میتوانند به اطلاعات دقیقتری درباره کالا دست پیدا کنند. این اطلاعات شامل نوع کالا، کشور مبدأ، اسناد حمل مرتبط با کالا و مجوزهای لازم برای ترخیص کالا میشود.
اطلاعات تکمیلی این سند به شرح زیر است:
- اطلاعات کلی: تاریخ صدور، گمرک مبدأ و مقصد، شماره سریال پروانه، مشخصات حملکننده
- اطلاعات بار: نوع کالا، کشور مبدأ، وزن، حجم، ارزش کالا
- اطلاعات مربوط به اسناد حمل: مانند بارنامه، بیمه نامه
- اطلاعات مربوط به مجوزها: مانند مجوزهای بهداشتی، قرنطینهای.
توجه داشته باشید که اطلاعات دقیق موجود در بیجک گمرکی ممکن است بسته به نوع کالا، کشور مبدأ و مقصد و قوانین گمرکی هر کشور متفاوت باشد.
چه زمانی از بیجک گمرکی استفاده میشود؟
زمانی که کلیه مراحل بررسی و بازرسی کالا به پایان رسیده و مجوزهای لازم برای خروج کالا از انبار دریافت شده باشد، بیجک گمرکی صادر میشود. زمان دقیق صدور بیجک گمرکی به مسیری که کالا از آن عبور میکند بستگی دارد:
- مسیر سبز گمرکی: در این مسیر، کالاهایی که کمریسکتر هستند قرار میگیرند. پس از انجام تشریفات اولیه مانند پرداخت هزینههای انبارداری و دریافت مجوزهای لازم، بیجک گمرکی صادر میشود.
- مسیر قرمز گمرکی: کالاهایی که نیاز به بازرسی دقیقتری دارند، در این مسیر قرار میگیرند. پس از اتمام کلیه مراحل بازرسی، کارشناسی و پرداخت هزینهها، بیجک صادر میشود.
- مسیر زرد گمرکی: این مسیر برای کالاهایی است که نیاز به بررسیهای متوسط دارند. پس از دریافت مجوزها و انجام کارشناسی و بازرسی، بیجک صادر میشود.
به طور خلاصه، میتوان گفت که بیجک گمرکی سندی است که پس از طی شدن تمامی مراحل ترخیص کالا و اطمینان از رعایت قوانین و مقررات گمرکی صادر میشود. این سند تأییدی بر اتمام فرایند ترخیص کالا و آمادگی آن برای خروج از انبار گمرک است. در واقع، بیجک گمرکی را میتوان گذرنامه خروج کالا از گمرک دانست.
انواع بیجک گمرکی بر اساس نحوه صدور
بیجکهای گمرکی به دستههای مختلفی تقسیم میشوند که هر یک برای هدف خاصی طراحی شدهاند. این تقسیمبندی معمولاً بر اساس عواملی مانند نوع محموله، شیوه حملونقل، مقصد نهایی و الزامات گمرکی کشورهای مبدأ و مقصد انجام میگیرد. بهطور کلی، بیجکهای گمرکی در دو نوع اصلی زیر عرضه میشوند.
- بیجک کاغذی: بیجکهای کاغذی که به روش دستی تکمیل میشوند، معمولاً برای محمولههای کوچکتر و روندهای سادهتر گمرکی به کار میروند. این نوع بیجکها بیشتر در شرایطی استفاده میشوند که نیاز به سرعت بالا در انتقال اطلاعات وجود نداشته باشد یا سیستمهای الکترونیکی بهطور کامل در دسترس نباشند.
- بیجک دیجیتالی: بیجکهای دیجیتالی با استفاده از فناوریهای پیشرفته بهصورت الکترونیکی ایجاد میشوند. این نوع بیجکها دقت بالاتری دارند و امکان انتقال سریع اطلاعات به سامانههای گمرکی را فراهم میکنند. همچنین، استفاده از بیجکهای دیجیتالی میتواند فرایندهای گمرکی را سادهتر کرده و خطاهای انسانی را به حداقل برساند.
علاوه بر این، بیجکهای گمرکی ممکن است بر اساس ویژگیهای کالای موردنظر نیز دستهبندی شوند. برای مثال، کالاهای حساس یا خطرناک نیازمند بیجکهایی هستند که جزئیات بیشتری در مورد الزامات ایمنی و دستورالعملهای حملونقل ارائه دهند. این نوع بیجکها به تضمین ایمنی حملونقل و رعایت مقررات مربوط کمک میکنند. به طور کلی، انتخاب نوع بیجک مناسب به شرایط و نیازهای محموله، قوانین گمرکی و فناوریهای موجود بستگی دارد و میتواند تأثیر زیادی در سرعت و دقت انجام فرایندهای گمرکی داشته باشد.
مراحل صدور بیجک گمرکی چیست؟
فرآیند صدور بیجک گمرکی شامل چند مرحله اساسی است که با جمعآوری اطلاعات دقیق و کامل در مورد کالا آغاز میشود. این اطلاعات، توسط صادرکننده یا نماینده گمرکی، از طریق سامانههای الکترونیکی یا به شکل کاغذی به گمرک ارائه میشود. در این مرحله، کارشناسان گمرکی دادههای دریافت شده را بررسی کرده و در صورت مطابقت با مقررات، آنها را تأیید میکنند. اما اگر اطلاعات ناقص یا نادرست باشد، روند صدور متوقف شده و تا زمان اصلاح اطلاعات ادامه پیدا نمیکند.
پس از تأیید نهایی اطلاعات، سامانه گمرکی به صورت اتوماتیک اقدام به صدور بیجک میکند. در مرحله پایانی، بیجک صادر شده به همراه سایر اسناد مربوطه در اختیار شرکت حملونقل قرار میگیرد تا کالا به مقصد تعیینشده ارسال شود.
صدور بیجک گمرکی شامل مراحلی نظیر جمعآوری اطلاعات، ارسال آن به گمرک، بررسی و تأیید دادهها، صدور بیجک توسط سامانه و تحویل آن به شرکت حملونقل برای تکمیل فرآیند حمل کالا است.
مزایای استفاده از بیجک گمرکی
بیجک گمرکی یکی از اسناد کلیدی در فرآیند ترخیص کالا به شمار میآید و استفاده از آن میتواند مزایای بسیاری برای صاحبان کالا و تجار داشته باشد. این سند نقش مؤثری در تسهیل و تسریع فرآیند ترخیص ایفا میکند، زیرا بهعنوان مدرکی معتبر، تمامی مراحل مربوط به بررسی و تحویل کالا را ثبت و تأیید میکند. با استفاده از بیجک گمرکی، شفافیت در حملونقل کالا افزایش یافته و امکان بروز تخلفات یا مشکلات حقوقی کاهش مییابد.
علاوه بر این، این سند به عنوان مدرکی قانونی در تمامی مراحل گمرکی قابل استناد است و میتواند از بروز اختلافات میان صاحب کالا، شرکتهای حملونقل یا گمرک جلوگیری کند. یکی دیگر از مزایای استفاده از بیجک گمرکی، تأیید دقیق محتویات محموله است که باعث میشود کالا بدون مشکل به مقصد نهایی برسد. همچنین، این سند میتواند به اثبات اصالت کالا کمک کرده و فرآیندهای تجاری را با اطمینان بیشتری پیش ببرد.
نقش بیجک گمرکی در ترخیص کالا چیست؟
بیجک گمرک یکی از اسناد مهم و رسمی در مراحل ترخیص کالا به شمار میرود که تمامی اطلاعات مرتبط با محموله و فرآیندهای گمرکی را شامل میشود. این سند تأیید میکند که کالاها مطابق با قوانین و مقررات گمرکی هستند و تمامی حقوق و عوارض مربوطه پرداخت شده است. نداشتن بیجک گمرک میتواند فرآیند ترخیص کالا را مختل کرده و مشکلاتی از جمله تأخیر در دریافت کالا یا اعمال جریمههای مالی را به همراه داشته باشد.
بازه زمانی ترخیص کالا از گمرک چقدر است؟
بازه زمانی ترخیص کالا از گمرک به عوامل متعددی بستگی دارد و نمیتوان یک زمان دقیق و ثابت برای آن تعیین کرد. عواملی مانند نوع کالا، کشور مبدأ و مقصد، پیچیدگی تشریفات گمرکی، حجم کالا، و عملکرد گمرک در زمان ترخیص، همگی در تعیین مدت زمان تأثیرگذار هستند.
نوع کالا یکی از عوامل مهم در تعیین بازه زمانی ترخیص است. کالاهای مصرفی معمولاً سریعتر از کالاهای صنعتی یا کالاهایی که نیاز به مجوزهای خاص دارند، ترخیص میشوند. همچنین، کشور مبدأ و مقصد نیز بر زمان ترخیص تأثیر دارد، زیرا قوانین و مقررات گمرکی هر کشور متفاوت است و ممکن است فرآیندهای مختلفی را برای بررسی کالا اعمال کنند.
حجم کالا نیز میتواند تعیینکننده باشد؛ چرا که حجم زیاد کالا معمولاً زمان بیشتری برای بررسی و ترخیص نیاز دارد. از سوی دیگر، پیچیدگی تشریفات گمرکی نیز تأثیرگذار است. برای مثال، کالاهایی که خطرناک هستند یا تحت تحریم قرار دارند، به دلیل نیاز به بررسیهای دقیقتر و رعایت مقررات خاص، زمان بیشتری برای ترخیص میطلبند.
در نهایت، عملکرد گمرک نیز عامل تعیینکنندهای است. سرعت عمل و کارایی گمرک در انجام تشریفات گمرکی میتواند فرآیند ترخیص را تسریع کرده یا به تأخیر بیندازد. به همین دلیل، بازه زمانی ترخیص کالا از گمرک متغیر بوده و به شرایط مختلف وابسته است.
به طور کلی فرآیند بازه زمانی فرایند ترخیص کالا به صورت زیر می باشد:
- بازه زمانی ترخیص بار هوایی بین ۵ الی ۱۰ روز می باشد.
- بازه زمانی ترخیص بار دریایی بین ۱۰ تا ۱۵ روز می باشد.
- بازه زمانی ترخیص بار زمینی بین ۷ تا ۱۰ روز می باشد.
چالشهای استفاده از بیجک گمرکی
استفاده از بیجک گمرکی، علیرغم اهمیت بالای آن در فرآیند ترخیص کالا، با چالشهایی همراه است که میتواند برای تجار و واردکنندگان مشکلاتی ایجاد کند. یکی از این چالشها، تکمیل دقیق و صحیح اطلاعات است. هرگونه اشتباه یا نقص در اطلاعات واردشده در بیجک گمرکی، میتواند منجر به تأخیر در ترخیص کالا شود و حتی جریمههای مالی سنگینی را به دنبال داشته باشد.
چالش دیگر، تغییرات مداوم در قوانین و مقررات گمرکی است. افراد و شرکتها باید دائماً اطلاعات خود را بهروز نگه دارند تا از انطباق کامل بیجک با مقررات اطمینان حاصل کنند. عدم آگاهی از تغییرات قانونی میتواند باعث رد بیجک یا بازگشت کالا شود.
کد پیگیری بیجک گمرکی
کد پیگیری بیجک گمرکی یک کد منحصر به فرد است که به هر بیجک گمرکی اختصاص داده میشود و امکان پیگیری وضعیت و مراحل مختلف فرآیند ترخیص کالا را فراهم میکند. این کد معمولاً در اسناد گمرکی به صورت الکترونیکی یا فیزیکی در اختیار واردکنندگان، صادرکنندگان و سایر ذینفعان قرار میگیرد و به آنها این امکان را میدهد که به راحتی وضعیت کالا و فرآیند ترخیص آن را از طریق سیستمهای گمرکی آنلاین پیگیری کنند.
تفاوت بیجک گمرکی با بیجک باربری و قبض انبار
در فرآیند حملونقل گمرکی کالا، اسناد مختلفی برای ثبت ورود و خروج کالا و مدیریت مراحل گمرکی صادر میشود. بیجک گمرکی، بیجک باربری و قبض انبار هر کدام نقش خاص خود را در این فرآیند دارد. در جدول زیر، تفاوتهای اصلی این سه سند را بررسی میکنیم:
معیار | بیجک گمرکی | بیجک باربری | قبض انبار |
---|---|---|---|
تعریف | سندی که توسط گمرک پس از تکمیل فرآیند ترخیص کالا صادر میشود و نشاندهنده تأیید خروج کالا از گمرک است. | سندی که توسط شرکت حملونقل صادر میشود و مشخصات کالا، مبدأ، مقصد و هزینههای حمل را ثبت میکند. | سندی که توسط انبار گمرک یا انبارهای تأییدشده گمرک صادر میشود و نشاندهنده ورود کالا به انبار است. |
هدف اصلی | مجوز رسمی برای خروج کالا از گمرک پس از تکمیل تشریفات قانونی و پرداخت عوارض. | برای حمل و جابهجایی کالا بین مبدأ و مقصد و تأیید قرارداد حمل. | ثبت ورود کالا به انبار و مشخص کردن جزئیات کالا و مالک آن. |
زمان صدور | پس از اتمام فرآیند ترخیص کالا و تسویه حساب مالی و قانونی صادر میشود. | هنگام تحویل کالا به شرکت حملونقل در مبدأ صادر میشود. | هنگام ورود کالا به انبار گمرک یا انبارهای مجاز صادر میشود. |
صادرکننده سند | اداره گمرک. | شرکت حملونقل (زمینی، دریایی یا هوایی). | انبار گمرک یا انبارهای مجاز. |
اطلاعات ثبتشده | شامل مشخصات کالا، شماره اظهارنامه گمرکی، میزان حقوق و عوارض پرداختی، شماره بیجک و تاریخ ترخیص است. | شامل مشخصات فرستنده و گیرنده، نوع کالا، وزن، حجم، مبدأ و مقصد، هزینه حمل و شماره بارنامه. | شامل مشخصات کالا، وزن، حجم، تعداد، تاریخ ورود کالا و مشخصات مالک کالا است. |
کاربرد | برای خروج قانونی کالا از انبار گمرک و ارسال به مقصد نهایی استفاده میشود. | برای حمل و جابهجایی کالا بین مبدأ و مقصد و تأیید قرارداد حمل. | برای شناسایی کالا در انبار و ارائه اطلاعات اولیه جهت شروع فرآیند ترخیص کالا استفاده میشود. |
نقش در فرآیند گمرکی | نقطه پایان فرآیند گمرکی است و تأیید میکند که کالا آماده خروج از گمرک است. | ممکن است بهعنوان یکی از اسناد لازم برای تشریفات گمرکی مورد استفاده قرار گیرد. | نقطه شروع فرآیند گمرکی است و تأیید میکند که کالا وارد انبار شده است. |
پیگیری کالا | به صاحب کالا اجازه میدهد وضعیت ترخیص و مجوز خروج کالا را پیگیری کند. | به گیرنده و فرستنده امکان میدهد کالا را در طول مسیر حمل ردیابی کنند. | به صاحب کالا امکان میدهد موقعیت کالای خود را در انبار مشخص کند. |
ارتباط با عوارض گمرکی | تأیید میکند که تمامی عوارض و هزینههای گمرکی پرداخت شدهاند. | ارتباطی با پرداخت حقوق گمرکی ندارد و فقط به حملونقل کالا مربوط است. | ارتباطی با تسویه عوارض گمرکی ندارد و صرفاً برای ثبت ورود کالا است. |
مدرک موردنیاز برای | برای خروج کالا از گمرک و تحویل به مقصد. | تحویل کالا از شرکت حملونقل به گیرنده در مقصد. | برای شروع مراحل اظهارنامه گمرکی و ترخیص کالا. |
اعتبار قانونی | سندی رسمی و قانونی برای خروج کالا از گمرک محسوب میشود. | سندی رسمی در حملونقل کالا است که در دعاوی مربوط به حملونقل معتبر است. | بیشتر جنبه اطلاعاتی دارد و فاقد اعتبار برای خروج کالا است. |
ارتباط با گمرک | بهطور مستقیم توسط گمرک صادر میشود و نشاندهنده اتمام مراحل گمرکی است. | ممکن است بهعنوان یکی از اسناد لازم برای تشریفات گمرکی مورد استفاده قرار گیرد. | بهطور غیرمستقیم در فرآیند گمرکی استفاده میشود. |
ارتباط با حقوق گمرکی | تأیید میکند که تمامی حقوق گمرکی پرداخت شدهاند. | ارتباطی با حقوق گمرکی ندارد و فقط به حملونقل کالا مربوط است. | ارتباطی با پرداخت حقوق گمرکی ندارد. |
قبض انبار برای ثبت ورود کالا به انبار و آغاز فرآیند گمرکی صادر میشود، در حالی که بیجک گمرکی بهعنوان مجوز خروج کالا پس از اتمام تشریفات گمرکی عمل کرده و بارنامه نیز به حملونقل کالا در طول مسیر اختصاص دارد.
جمع بندی
بیجک گمرکی یکی از اساسیترین اسناد در فرآیند ترخیص کالا است که با تأیید رسمی گمرک، نقش دروازهای برای ورود کالا به بازار داخلی یا ارسال آن به مقصد نهایی را ایفا میکند. این سند، نتیجه پایان تمام تشریفات قانونی و پرداختهای گمرکی است و به صاحبان کالا اطمینان میدهد که تمام مراحل بهدرستی طی شده است. از شفافیت در فرآیند ترخیص گرفته تا امکان پیگیری قانونی و جلوگیری از تخلفات، بیجک گمرکی ابزاری است که نه تنها نظم و امنیت را در تجارت تضمین میکند، بلکه به عنوان یک گام مهم در تسهیل تجارت جهانی شناخته میشود. این سند، همچون یک مهر تأیید نهایی، دریچهای مطمئن برای حرکت کالا از مبادی گمرکی به سوی بازارهای جهانی یا مصرفکنندگان داخلی است.
سوالات متداول
نظر شما در مورد این مقاله چیست؟